13 apr 2013

Meester Ju of Da Yu: een controverse



“De pogingen van de Chinese autoriteiten de rol van Meester Ju binnen de Chinese filosofie, ja zelfs binnen de gehele Chinese geschiedenis te verkleinen, is ons al lang een doorn in het oog. Het toewijzen van een van zijn uitspraken aan een andere (veel oudere) grootheid uit de Chinese geschiedenis toont tegelijkertijd de minachting en de angst voor de waarheid bij de huidige machthebbers duidelijk aan.” Zo begint een pamflet dat de afgelopen maanden zowel virtueel als fysiek over China en de wereld is verspreid. Hoewel niet opgeëist en ook niet bewijsbaar, is dit pamflet zonder enige twijfel afkomstig van de Volgelingen van Meester Ju. Dit geheime genootschap verzet zich al sinds zijn oprichting in 1949 tegen de “Dwalingen van Confucius en Lao Tse, ook in hun
Drieklovendam
moderne (post-) communistische vorm.” De laatste jaren richt het verzet zich niet alleen tegen de “culturele usurpatie van de wijsheid van Meester Ju, maar met grote nadruk ook tegen de fysieke annihilatie van de woongebieden van grote massa’s volgelingen door middel van de aanleg van gigantische stuwdammen, vooral tegen de inmiddels in werking gestelde (2006-2012) Drieklovendam in de Jangtsekiang.” Ongeveer anderhalf tot twee miljoen mensen moesten gedwongen verhuizen in verband met de bouw van de dam. Volgens het pamflet had zeker de helft van deze ‘gedeporteerden’ een traditionele band met de filosofie van Ju.

De directe aanleiding tot het verschijnen van het pamflet is de publicatie van een
Yu de Grote aan de Hoangho
gedicht, of beter een wijsheid die door de autoriteiten wordt toegewezen aan de Grote Yu (Da Yu , ca. 2200 - 2100 v. Chr.) Deze Yu is volgens de legende de zoon van Gun, een minister van keizer Yao die tot opdracht had iets te doen aan de veel voorkomende overstromingen van de Gele Rivier (Hoangho). Gun ging voortvarend te werk en bouwde honderden kilometers aan dijken langs de oevers van de onbetrouwbare rivier. Maar het bleek niet genoeg. Bij een volgend hoogwater braken de dijken en duizenden mensen kwamen om, de economische schade was enorm. Gun werd ter dood veroordeeld, maar zijn opdracht werd doorgegeven aan zijn zoon Yu. Dit alles gebeurde een paar dagen na Yu’s huwelijk. Yu zwoer zijn huis niet meer te betreden, zijn vrouw niet meer te bezoeken tot het probleem met de rivier was opgelost. Pas dertien jaar later wist hij dat door omleidingen in de rivier en de aanleg van talloze kanalen te bewerkstelligen. De dank van de keizer was groot. Na diens dood werd Yu zelf keizer en zodoende de grondlegger van de eerste dynastie.

Mao's gedicht 'zwemmen' op monument Wuhan*
Aan deze Yu werd de wijsheid toegeschreven die twee weken geleden door het Literair-Historisch Comité van de CP van China (LHCCPC) schijnbaar uit het niets werd gepubliceerd. De vindplaats bleef opmerkelijk vaag: een inmiddels verdronken archief in het stuwmeer van de Drieklovendam.
“Hoe zou,” zeggen de tegenstanders van de dam en de aanhangers van Ju “een werk van die vroege keizer, die werkte en regeerde aan de oevers van de Gele Rivier nou net bewaard worden in de buurt van dat andere grote waterhuishoudelijke probleem, de Jangtsekiang of Blauwe Rivier?” Daarbij is er van Yu de Grote geen enkel ander literair werk overgeleverd.

Waarover gaat het eigenlijk? Hieronder staat het omstreden gedicht, zoals vertaald door de autoriteiten. Er staat een aantekening bij dat een vertaling vanuit het Chinees naar een westerse taal altijd een hachelijke zaak is. In het oppositionele pamflet staat de vertaling met maar een verschil: het ‘was’ in de voorlaatste regel staat hier als ‘is’.


zoveel dood
de meeste mensen zijn dood
dat valt eenvoudig te berekenen
vraag is: kan het anders zijn?
vraag is: was er ooit meer toekomst
dan verleden?


“Simpel. De autoriteiten willen hun omstreden projecten een historische boost geven.” Zegt X., een Ju-adept die al jarenlang in Nederland verblijft. Hij wil niet met naam en toenaam bekend worden, omdat ook binnen de Chinese gemeenschap in Nederland de controverse speelt. “Niet zo extreem als in China zelf, maar ik maak er geen vrienden mee als ik hier openlijk Ju’s kant kies. Ju’s onvoorspelbaarheid, zijn anarchisme is ook eeuwen na zijn optreden te wild, te onzeker makend om populair te zijn.”
Gevraagd naar de vertaling zegt hij: “Natuurlijk moet het ‘is’ zijn: Ju stelt nooit een vraag aan het verleden. Het is een nieuwe Ju. En dat is een kleine revolutie.”




* In zijn gedicht 'zwemmen' voorziet Mao de bouw van stenen muren tegen een overstroming als die van Wuhan (1954). Hieronder het gedicht in Engelse vertaling.

I have just drunk the waters of Changsha 
Mao Ze Dong zwemt in de Yangtse.

And come to eat the fish of Wuchang. 
Now I am swimming across the great Yangtze, 
Looking afar to the open sky of Chu. 
Let the wind blow and waves beat, 
Better far than idly strolling in courtyard. 
Today I am at ease. 
It was by a stream that the Master said --
 "Thus do things flow away!"

Sails move with the wind. 
Tortoise and Snake are still. 
Great plans are afoot: 
A bridge will fly to span the north and south, 
Turning a deep chasm into a thoroughfare; 
Walls of stones will stand upstream to the west 
To hold back Wushan's clouds and rain 
Till a smooth lake rises in the narrow gorges. 
The mountain goddess if she is still there 
Will marvel at a world so changed.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten